-
1 кем
мест.1) вопр. ктокем сөйли? — кто говори́т?
кемгә ачуланасың? — на кого́ ты се́рдишься?
кемнең чираты? — чья о́чередь?
кемнән сорарга икән? — у кого́ же спроси́ть (узна́ть)?
кемне күрергә телисең? — кого́ хо́чешь уви́деть?
кемнән алдың? — от кого́ получи́л?
кемдә туктадың? — у кого́ останови́лся?
2) с указ. и выделительным знач. (обычно с частицей менә) кто (и́менно тот, э́тот)менә кем барысын да белә — вот кто всё зна́ет
менә кемгә рәхмәт әйтергә кирәк — вот кого́ на́до благодари́ть
3) с разделит. знач. при составлении двух (или нескольких) предл. (с повторением кем в начале каждого) кто..., кто... (оди́н - друго́й, одни́ - други́е)кем радио тыңлый, кем телевизор карый — кто слу́шает ра́дио, кто телеви́зор смо́трит
4) относит. присоединяет придаточное предложение к главному предложению с соотносительным словом шул кто..., тоткем эшләми, шул ашамый — (погов.) кто не рабо́тает, тот не ест
•- кем генә булмас
- кем булса да
- кем дә булса
- кем булып
- кем генә булмасын
- кем-кем, ә...
- кемне-кемне, ә...
- кем кемне
- кем ничек
- кем тарафыннан
- кемгә-кемгә, ә...
- кемне булса да
- кемнең кем булуына карамастан -
2 насыйп
сущ.; уст.1) до́ля, у́часть, уде́л, судьба́насыйптан артык бер нәрсә дә булмый — вы́ше судьбы́ ничего́ не быва́ет; да́льше судьбы́ не уйдёшь
2) предик. предопределено́, суждено́; дано́шундый акыллы хатын тагын кемгә дә булса насыйпмы? — ещё кому́-либо дана́ така́я у́мная жена́?
•- насыйп булса
- насыйп итсә
- насыйп булу
- насыйп итсен
- насыйп кылсын
- насыйбы чыгу
См. также в других словарях:
мөрәҗәгать — Кемгә дә булса юнәлтелгән чакыру, үтенү сүзе; өндәмә. МӨРӘҖӘГАТЬ ИТҮ – 1) Дәшү, эндәшү, суз кушу 2) Нәрсә белән дә булса эш итү фольклорга м … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мөгамәлә — Кемгә дә булса мөнәсәбәт; бер береңә караш … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нөктә — Кемгә дә булса күңелдәге үпкә, кер; хәтер калу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рәнҗетү — Кемгә дә булса хаксызлык күрсәтү, кыерсыту, кысу, урынсызга кимсетү, җәберләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таләп — Кемгә дә булса катгый формада белдерелгән теләк. Билгеле бер кирәксенүдән, логикадан һ. б. чыга торган кагыйдәләр тур. устав таләбе. ТАЛӘП ИТҮ (КЫЛУ) – Берәр кеше, оешма һ. б. алдында нин. б. шөгыльгә, тәртипкә, эш яки әйбернең сыйфатына карата… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тиңдәш — Кемгә дә булса билгеле сыйфатлар буенча тиң булган кеше, җан иясе. Кордаш, яшьтәш. ТИҢДӘШ КИСӘКЛӘР – лингв. Җөмләдә формаль яктан бердәй функцияне үти торган кисәкләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
узындыру — Кемгә дә булса иркәләнергә, башбаштакланырга, теләсә нәрсә эшләргә мөмкинлек бирү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үтенү — Кемгә дә булса берәр эшне башкаруны сорап мөрәҗәгать итү. Берәр нәрсә эшләргә тәкъдим итү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өндәү — I. 1. Кемгә дә булса берәр эш хәрәкәт башкарырга тәкъдим итү, үгетләү, чакыру. Нин. б. мөһим бер эш башкарырга, берәр рәсми оешмага керергә тәкъдим итү. Берәр динне кабул итәргә тәкъдим итү 2. Үзеннән алда килгән исемнең мәгънәсенә бәйле рәвештә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәгаенләү — иск. кит. 1) Нәр. б. белү, билгеләү, аның эчтәлеген, асылын ачыклау 2) Берәр нәрсәне аңлау, төшенү 3) Берәр эш хәрәкәтнең үтәлеш вакыты алдан билгеләү 4) Кем. б. файдасына, карамагына билгеләү, бирү 5) Кемгә дә булса яки берәр максат өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төртү — 1. Берәр нәрсәнең очлы башы белән орыну, җиңелчә кадау. Кем. б. игътибарын берәр нәрсәгә юнәлтү яки ишарә итү өчен аңа акрын гына кагылу 2. Берәр нәрсәне икенче нәрсәгә тидерү, терәү 3. күч. (Башны) түбәнгә ию, аска карау 4. күч. Ятышсыз, авыр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге